آیا دولت تصمیم به رفع فیلتر پلتفرم های خارجی دارد؟

با وجود این که به دلایل امنیتی تقریبا یک ماهی می شود که اینترنت بین المللی در کشور فیلتر شده است و امکان استفاده از شبکه های مجازی مانند توییتر، فیسبوک، اینستاگرام و واتس اپ وجود ندارد، در روزهای گذشته برخی از کاربران از دسترسی به پیام رسان واتس اپ بدون استفاده از فیلتر شکن خبر دادند. اما وزارت ارتباطات اعلام کرد که این رفع فیلتر واتس اپ فقط به خاطر اختلالی است که در سیستم فیلترینگ رخ داده و این شرایط همچنان پابرجاست.

هر چند که این گمان رفع فیلتر، تنها در حد امکان ارسال پیام متنی در واتس اپ بود و به نظر نمی رسد هیچ دستوری از سوی مسئولان امر جهت رفع فیلتر واتس اپ صادر شده باشد و در شرایط فعلی این پیام رسان خارجی نیز مانند باقی همتایان خود، به صورت فیلتر باقی خواهد ماند. البته چندی پیش وزیر کشور در خصوص محدودیت های اعمال شده برای دسترسی به اینترنت بین المللی گفته بودند که اگر ناآرامی ها تمام شود، اینترنت نیز به وضعیت قبل برمی گردد.

شایان ذکر است نخستین نشانه های فیلترینگ شبکه های اجتماعی مانند واتس اپ و اینستاگرام هیچ ربطی به نا آرامی های اخیر نداشته و در زمان تصویب طرح صیانت نمایان شد. به گفته کارشناسان یکی از اهداف اصلی اجرای این طرح فیلترینگ اینستاگرام است که به واسطه شرایط پیش آمده ی اخیر بخش های از طرح صیانت یعنی فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ زودتر از موقع اجرا شد. البته با در نظر گرفتن این موضوع که این دو پلتفرم خارجی در ایران مخالفان زیادی دارند، بعید نیست که که با وجود چنین مخالفانی، سرنوشتی مشابه تلگرام نصیب آنها گردد.

نگاهی کوتاه به سوابق اپلیکیشن های فیلتر شده در کشور نشان می دهد که تقریبا همه پلتفرم های پر کاربرد فیلتر شده در ایران تقریبا هیچ وقت از دایره فیلترینگ خارج نشدند. مانند فیلتر شدن تلگرام در دی ماه 96 که تا کنون رفع فیلتر نشده است. البته تعداد معدودی از این پلتفرم های فیلتر شده؛ بعدا بی سرو صدا از فیلترینگ بیرون آمدند. مانند وایبر که در سال 93 فیلتر شد و بعد از این که تقریبا همه کاربرانش به تلگرام پیوستند اخیرا از فیلترینگ در آمد. هرچند که به دنبال فیلترینگ های هفته های اخیر، دوباره محدود شده است.

علاوه بر این سوابق سه دولت اخیر در فیلترینگ ( یاهو مسنجر سال 88، تلگرام در سال 96، اینستاگرام و واتس اپ در سال 1401 ) نشان می دهد که با وجود تعداد زیاد کاربران این پیام رسان ها، محدودیت های اعمال شده از سوی دولت غیر قابل بازگشت می باشد. مثلا تلگرام در زمان فیلتر شدن در حدود 40 میلیون کاربر داشت که گفته میشد 60 درصد ترافیک اینترنت کشور در آن زمان به این پیام رسان اختصاص داشت. در حال حاضر نیز تقریبا نیمی از افراد جامعه از پیام رسان هایی مانند اینستاگرام و واتس اپ استفاده می کنند که البته جنبه درآمدزایی این پلتفرم ها نیز بسیار مهم و قابل ملاحظه می باشد. مثلا در اینستاگرام حدود 10 میلیون نفر به صورت مستقیم و 9 میلیون نفر به شکل غیر مستقیم کسب درآمد می کنند که فیلترینگ دائمی آن می تواند زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

بر اساس آمار رسمی مرکز آمار ایران، حدود 11 میلیون نفر در سال گذشته از طریق شبکه های مجازی کسب درآمد کردند که از این تعداد حدود  9 میلیون نفر یعنی معادل 83 درصد آنها از طریق اینستاگرام؛ نسبت به این امر اقدام نمودند. به همین خاطر نقش پلتفرم اینستاگرام و واتس اپ در اشتغال زایی و کسب و درآمد بر کسی پوشیده نیست و فیلترینگ آنها می تواند تاثیر بسیار منفی و ضررهای زیادی بر زندگی افراد تحمیل کند.

شایان ذکر است؛ درامد قابل توجه اینفلوئنسرهای اینساگرام را نباید با درامد ناچیز برخی کسب و کارهای خانگی مقایسه کرد. زیرا در حال حاضر در اینستاگرام افرادی با ارائه محصولات و خدمات مختلف، درآمد های معیشتی و حداقلی دارند و فیلترینگ شبکه های مجازی معاش شان را دچار مشکل می سازد. علاوه بر این قطعی و یا اختلال در اینترنت ضررهای قابل توجهی به فعالان مالی و کسب و کارهای آنلاین و شرکت های برنامه نویسی که با کشورهای خارجی طرف قرارداد هستند وارد نموده است، به طوری که بسیاری از این افراد مجبور به تعطیلی کارهای خود شدند تا ضرر کمتری متحمل گردند.

به گفته کارشناسان در طی فیلترینگ 11 روزه اینستاگرام، حدود 400 هزار کسب و کار آنلاین ایرانی دچار تزلزل شده و رو به نابودی می روند. بر اساس گزارش نت بلاکس قطعی اینترنت در ایران در هر ساعت معادل یک و نیم میلیون دلار یا 45 میلیارد تومان زیان اقتصادی به کشور تحمیل می کند که روزانه این مبلغ حدود یک هزار میلیارد تومان به اقتصاد کلان کشور ضرر می زند.

با توجه به این که درآمد نفتی ایران در یک سال گذشته معادل 10 هزار میلیارد تومان تخمین زده می شود، می توان گفت ضررهای ناشی از قطعی اینترنت که تقریبا از اول مهرماه 1401 به طور جدی در کشور اعمال شده است، معادل یک سال فروش نفت در کشور می باشد.

تاثیر اینترنت بر روی زندگی های مدرن امروزی، به قدری زیاد و غیر قابل انکار می باشد که قطعی یا اختلال اینترنت در روزهای گذشته زندگی تعداد قابل توجهی از ایرانیان را با مشکلات و مسائل فراوانی مواجه ساخته است. زیرا اقتصاد دیجیتال به عنوان یک بخش شناخته شده و موثر در اقتصاد کشور همواره به عنوان یکی از شعارهای مطرح دولت بیان می شده که در عمل با فیلترینگ یکی از مهم ترین و پر درآمدزا ترین پلتفرم ها، نشان داد منافع این بخش به هیچ وجه مورد حمایت دولت نمی باشد. قطعا با پشت سر گذاشتن این تجربه، صاحبان کسب و کارهای اینترنتی با دقت و ملاحظات بسیار بیشتری در چنین فضاهایی سرمایه گذاری می کنند که این موضوع باعث کاهش سرمایه گذاری در فضای اینترنت می شود.

قابل ذکر است بعد از گذشت سی روز همچنان اینترنت اپراتورهای همراه اول و ایرانسل و رایتل دارای محدودیت می باشد.

در نهایت توجه به این نکته نیز الزامی است که اگر فیلترینگ اینستاگرام به عنوان یکی از مهمترین شبکه های مجازی کسب درآمد در ایران ادامه پیدا کند و یا برای همیشه این موضوع دائمی گردد؛ قطعا کسب و کارهای کوچک و نوپا در این فضا، برای همیشه تعطیل خواهند شد و رقم ضرر کسب و کارهای فعال دیگر بسیار قابل ملاحظه و در بعضی شرایط غیر قابل جبران می گردد. بنابراین بهتر است از سوی دولتمردان هر چه سریعتر راهکار مناسب و کاربردی برای شرایط کنونی ارائه گردد. زیرا از نظر کارشناسان این حوزه، اگرچه مسئله امنیت بسیار مهم است ولی باید برای قطع و وصل اینترنت ضوابط قانونی وجود داشته باشد تا هر موضوعی سبب قطع و وصل چندین روزه اینترنت نگردد.

منبع : سایت خرید و فروش سیم کارت رندباز